Đối với nhiều người hâm mộ bóng đá trên khắp thế giới, việc đến sân cổ vũ cho đội bóng yêu thích là một phần không thể thiếu. Nhưng ở Anh, có một khái niệm nâng tầm trải nghiệm này lên một mức độ hoàn toàn khác: “away day”. Văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh không chỉ đơn thuần là việc di chuyển đến sân vận động của đối thủ; đó là một hành trình, một nghi lễ, một biểu tượng cho lòng trung thành và sự cuồng nhiệt đã ăn sâu vào huyết quản của bóng đá xứ sở sương mù. Hãy cùng Sacmaubongda.com khám phá những nét đặc sắc và ý nghĩa sâu xa đằng sau hiện tượng văn hóa độc đáo này.
Nguồn gốc và lịch sử hình thành văn hóa “away day”
Để hiểu rõ về văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh, chúng ta cần ngược dòng thời gian, trở về những ngày đầu của bóng đá có tổ chức tại quốc gia này. Sự ra đời và phát triển của mạng lưới đường sắt vào thế kỷ 19 đóng vai trò then chốt. Nó không chỉ kết nối các thành phố, thị trấn mà còn tạo điều kiện cho người hâm mộ có thể di chuyển tương đối dễ dàng để theo chân đội bóng của mình trong các trận đấu xa nhà.
Ban đầu, việc đi sân khách chỉ giới hạn ở một nhóm nhỏ những người hâm mộ nhiệt thành và có điều kiện. Tuy nhiên, cùng với sự phổ biến của bóng đá như một môn thể thao của tầng lớp lao động, số lượng CĐV tham gia “away day” ngày càng tăng. Họ xem đây là cơ hội để thoát khỏi cuộc sống thường nhật, thể hiện niềm tự hào về đội bóng và cộng đồng của mình. Những chuyến đi này thường kéo dài cả ngày, bắt đầu từ sáng sớm tại các quán rượu (pub), di chuyển bằng tàu hỏa hoặc xe buýt, và kết thúc bằng việc tụ tập ăn mừng (hoặc giải sầu) sau trận đấu.
Giai đoạn thập niên 70 và 80 chứng kiến mặt tối của văn hóa “away day” với sự trỗi dậy của nạn hooliganism. Các cuộc đụng độ giữa các nhóm CĐV đối địch trở nên phổ biến, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh bóng đá Anh. Tuy nhiên, nhờ những nỗ lực cải thiện an ninh, luật pháp nghiêm khắc hơn và sự thay đổi trong văn hóa cổ vũ, tình trạng bạo lực đã giảm đáng kể. Ngày nay, “away day” vẫn giữ được sự cuồng nhiệt nhưng đã trở nên an toàn và văn minh hơn rất nhiều.
“Away day” là gì trong mắt người hâm mộ bóng đá Anh?
Vậy, “away day” thực sự có ý nghĩa như thế nào đối với một cổ động viên Anh điển hình? Nó không chỉ là 90 phút trên sân cỏ. Đó là cả một hành trình được lên kế hoạch tỉ mỉ, một trải nghiệm xã hội đậm nét và một cơ hội để thể hiện bản sắc.
Theo BLV Anh Quân, một chuyên gia thường xuyên theo dõi bóng đá Anh, “Away day là một phần di sản không thể tách rời của bóng đá Anh. Nó thể hiện sự gắn kết đặc biệt giữa người hâm mộ và câu lạc bộ, một lòng trung thành đôi khi đến mức khó tin. Bạn phải thực sự trải nghiệm mới cảm nhận hết được bầu không khí và tinh thần của nó.”
Một “away day” tiêu chuẩn thường bao gồm các hoạt động:
- Lên kế hoạch và di chuyển: Đặt vé tàu, xe hoặc tự lái xe hàng trăm dặm. Nhiều người thường khởi hành từ rất sớm.
- Tụ tập trước trận: Gặp gỡ bạn bè, các CĐV khác tại một quán pub gần sân vận động đối thủ. Đây là nơi để giao lưu, uống bia, hát hò và “làm nóng” trước trận đấu.
- Diễu hành đến sân: Một nhóm lớn CĐV cùng nhau đi bộ đến sân, vừa đi vừa hát vang các bài hát truyền thống của CLB.
- Cổ vũ trên sân: Đây là đỉnh điểm của “away day”. Các CĐV đội khách, dù thường chiếm số lượng ít hơn, nhưng luôn cố gắng tạo ra âm thanh lớn nhất, át đi tiếng cổ vũ của CĐV chủ nhà bằng những bài hát đặc trưng và tiếng hô vang liên tục.
- Sau trận đấu: Tùy thuộc vào kết quả, CĐV sẽ tụ tập để ăn mừng chiến thắng hoặc cùng nhau chia sẻ nỗi buồn thất bại trước khi bắt đầu hành trình trở về nhà, thường là rất muộn.
Điều gì làm nên sức hấp dẫn của Văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh?
Sức hút mãnh liệt của văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh đến từ sự kết hợp của nhiều yếu tố độc đáo, tạo nên một trải nghiệm khó quên.
Sự cuồng nhiệt và lòng trung thành tuyệt đối
Đây có lẽ là yếu tố cốt lõi. Bất chấp khoảng cách địa lý xa xôi, chi phí tốn kém (vé trận đấu, vé tàu xe, ăn uống), thời tiết khắc nghiệt hay thậm chí là thành tích bết bát của đội nhà, hàng ngàn CĐV vẫn sẵn sàng lên đường mỗi cuối tuần. Họ coi việc có mặt trên khán đài sân khách là nghĩa vụ, là cách thể hiện tình yêu và sự ủng hộ vô điều kiện với màu áo mình yêu quý. Âm thanh mà họ tạo ra, dù chỉ từ một góc nhỏ trên sân, đôi khi còn lấn át cả đám đông CĐV chủ nhà, tạo nên một cảnh tượng đầy ấn tượng.
Tính cộng đồng và sự gắn kết
“Away day” là dịp để những người cùng chung đam mê tụ họp, chia sẻ niềm vui, nỗi buồn và những câu chuyện về đội bóng. Dù không quen biết nhau từ trước, nhưng màu áo chung và tình yêu dành cho CLB đã kéo họ lại gần nhau. Những cuộc gặp gỡ ở quán pub, trên tàu xe hay trên khán đài tạo nên một cảm giác thân thuộc, một tinh thần đoàn kết mạnh mẽ. Đó là nơi tình bạn được vun đắp và những kỷ niệm được tạo ra. Đối với nhiều người, những người bạn thân nhất của họ chính là những người đã cùng trải qua vô số chuyến “away day”.
Những bài hát và tiếng hô vang đặc trưng
Một trong những đặc sản của văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh chính là kho tàng bài hát cổ động (chants) vô cùng phong phú và sáng tạo. Những bài hát này không chỉ ca ngợi đội nhà, cầu thủ mà còn thường mang tính chế giễu đối thủ, trọng tài hoặc thậm chí là tự trào về chính đội bóng của mình. Sự đối đáp bằng “chants” giữa CĐV hai đội tạo nên một phần không khí sôi động và đầy tính cạnh tranh trên khán đài. Việc thuộc lòng và hát vang những bài hát này là cách để CĐV thể hiện mình là một phần của tập thể.
Khám phá những vùng đất mới
Mỗi chuyến “away day” là một cơ hội để khám phá một thành phố, một thị trấn mới ở Anh (hoặc thậm chí là châu Âu nếu đội bóng thi đấu cúp châu lục). Nhiều CĐV kết hợp việc đi xem bóng đá với du lịch ngắn ngày, ghé thăm các địa danh, thưởng thức ẩm thực địa phương và tìm hiểu văn hóa vùng miền. Điều này làm cho trải nghiệm “away day” trở nên phong phú và đa dạng hơn.
Những thách thức và mặt trái của “away day”
Bên cạnh những nét hấp dẫn, văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh cũng đối mặt với không ít thách thức và tồn tại những mặt trái.
- An ninh và Hooliganism: Mặc dù đã được kiểm soát tốt hơn rất nhiều so với quá khứ, nguy cơ xảy ra xô xát giữa các nhóm CĐV quá khích vẫn tiềm ẩn, đặc biệt là ở những trận cầu mang tính thù địch cao. Điều này đòi hỏi sự hiện diện dày đặc của lực lượng cảnh sát và các biện pháp an ninh nghiêm ngặt, đôi khi gây phiền toái cho những CĐV chân chính.
- Chi phí đắt đỏ: Giá vé xem bóng đá ở Anh, đặc biệt là Premier League, thuộc hàng cao nhất thế giới. Cộng thêm chi phí di chuyển, ăn ở, một chuyến “away day” có thể tiêu tốn một khoản tiền không nhỏ, trở thành rào cản đối với nhiều người hâm mộ.
- Quy định hạn chế: Các CLB và ban tổ chức giải đấu thường áp đặt những quy định khá khắt khe đối với CĐV đội khách, chẳng hạn như hạn chế số lượng vé, quy định về khu vực được phép tụ tập, kiểm soát đồ vật mang vào sân…
So sánh “away day” ở Anh với các nền bóng đá khác
Mặc dù việc CĐV đi sân khách là phổ biến ở nhiều quốc gia, nhưng văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh có những nét rất riêng. So với các Ultras ở Ý hay Nam Âu, CĐV Anh thường ít sử dụng pháo sáng hay các biểu ngữ lớn (do quy định cấm), thay vào đó họ tập trung vào việc hát và tạo ra âm thanh cổ vũ liên tục. Quy mô của các đoàn CĐV sân khách ở Anh, đặc biệt là ở các giải đấu cao nhất, thường rất lớn, có thể lên đến vài nghìn người, điều không thường thấy ở mọi nền bóng đá.
So với các Barra Bravas nổi tiếng cuồng nhiệt nhưng cũng đầy bạo lực ở Nam Mỹ, “away day” ở Anh hiện nay có tổ chức và an toàn hơn đáng kể. Tuy nhiên, sự cuồng nhiệt và mức độ “ồn ào” mà CĐV Anh tạo ra trên sân khách vẫn là một chuẩn mực mà nhiều nơi khác khó sánh bằng.
Văn hóa “away day” ảnh hưởng thế nào đến trận đấu?
Sự hiện diện và cổ vũ cuồng nhiệt của CĐV đội khách có tác động không nhỏ đến diễn biến trận đấu.
- Tiếp thêm tinh thần cho đội nhà (đội khách): Nghe thấy tiếng hát quen thuộc từ khán đài sân đối phương là nguồn động viên tinh thần cực lớn cho các cầu thủ đội khách, giúp họ cảm thấy không đơn độc và thi đấu quyết tâm hơn. Nhiều cầu thủ và HLV đã thừa nhận tầm quan trọng của “CĐV thứ 12” trên sân khách.
- Tạo áp lực lên đối thủ: Sự ồn ào, những bài hát chế giễu từ CĐV đội khách có thể tạo ra áp lực tâm lý lên cầu thủ và cả CĐV đội chủ nhà.
- Những màn “chiếm lĩnh” sân khách: Đã có không ít trận đấu mà CĐV đội khách, dù ít hơn về số lượng, lại tạo ra bầu không khí lấn lướt hoàn toàn so với CĐV chủ nhà, biến sân vận động của đối thủ thành “sân nhà” của mình. Đây là những khoảnh khắc đáng tự hào và được nhắc đến nhiều trong cộng đồng người hâm mộ.
Văn hóa “away day” của người hâm mộ bóng đá Anh là một hiện tượng phức tạp, đa diện, phản ánh sâu sắc tình yêu bóng đá Anh mãnh liệt, tinh thần cộng đồng và cả những biến đổi xã hội qua nhiều thập kỷ. Nó không chỉ là việc đi xem một trận đấu, mà là một phần bản sắc, một niềm tự hào, một di sản được gìn giữ và tiếp nối qua các thế hệ CĐV. Dù có những thách thức, nhưng sự cuồng nhiệt, lòng trung thành và bầu không khí độc đáo mà những chuyến “away day” mang lại chắc chắn sẽ tiếp tục là một phần không thể thiếu của bức tranh bóng đá xứ sở sương mù.
Bạn đã từng trải nghiệm một chuyến “away day” nào chưa? Bạn nghĩ sao về nét văn hóa đặc biệt này? Hãy chia sẻ cảm nhận và góc nhìn của bạn ở phần bình luận bên dưới nhé! Chúng tôi tại Sacmaubongda.com luôn mong muốn được lắng nghe và thảo luận cùng cộng đồng người hâm mộ.
